PIERWSZA SZKOŁA POLSKA W BIAŁEJ
Pod koniec XIX wieku wyraźnie nasilił się w Bielsku i Białej proces germanizacji. Mieszkający tu Niemcy na każdym kroku okazywali wzgardę polskiej kulturze i tradycji. Polacy, mieszkający w Białej nie zamierzali pozostać bierni. Uznali, że najlepszym środkiem obrony będzie polska szkoła. W realizacji tego przedsięwzięcia pomagało krakowskie Towarzystwo Szkoły Ludowej z jego prezesem, poetą Adamem Asnykiem. Złożona do magistratu bialskiego prośba o zgodę na budowę polskiej placówki oświatowej wywołała wściekłość Niemców i została odrzucona. Polacy odwołali się do władz regionalnych we Lwowie, które uchyliły wcześniejszą decyzję i wyrazili zgodę na budowę polskiej szkoły.
Po zebraniu odpowiednich funduszy w 1897 roku rozpoczęto prace budowlane przy ulicy Legionów. Wmurowano akt fundacyjny podpisany przez Adama Asnyka. Dzięki ofiarności miejscowych Polaków i wsparciu Towarzystwa Szkoły Ludowej budowę zakończono w sierpniu 1898. Gmach szkoły sprawiał imponujące wrażenie. Zdobił go miedzy innymi wspaniały jagielloński orzeł – symbol potęgi Rzeczpospolitej – i medaliony z popiersiami wybitnych Polaków – min. Konarskiego, Mickiewicza, Staszica, Reja. Jako szkoła nastawiona na obronę polskości za patrona otrzymała gorącego patriotę, Tadeusza Kościuszkę.
Uroczyste otwarcie szkoły we wrześniu 1898 roku stało się wielkim świętem dla wszystkich Polaków. Pierwszy rok edukacji rozpoczęło w nowo otwartej placówce 356 uczniów. Szkoła im. Tadeusza Kościuszki szybko stała się prawdziwą oazą polskości. Dzięki niej polskie dzieci wreszcie mogły nauczyć się poprawnie mówić i pisać w ojczystym języku, poznawały piękno i bogactwo własnej kultury. W szkole prowadzone były zajęcia dla dorosłych słabo posługujących się językiem polskim, kursy dla licznych w okolicy analfabetów, organizowano amatorski teatr, spotkania literackie i wycieczki turystyczne. Działalność szkoły przyczyniła się do wzrostu poczucia świadomości narodowej. Jej uczniowie licznie zasilali szeregi „Sokoła” i innych narodowych organizacji. Bili się z Niemcami w słynnej „bitwie nad Białką” w 1910 roku, a gdy wybuchła pierwsza wojna światowa absolwentów szkoły im. Tadeusza Kościuszki nie zabrakło w Legionach Piłsudskiego.
Lata 1914 – 1918 stanowiły dla szkoły wyjątkowo trudny okres. Władze austriackie zajęły budynek. Wraz z innymi polskimi szkołami działała w wynajętym budynku przy ulicy Wyzwolenia. Chociaż lekcje prowadzono na trzy zmiany, sale i tak były wypełnione po brzegi. Z powodu bardzo trudnych warunków lokalowych część zajęć przeniesiono do pomieszczeń Czytelni Polskiej, Towarzystwa „Sokół” i sal organizacji rzemieślniczych. Problemem było też skompletowanie kadry nauczycielskiej. Większość nauczycieli została powołana do wojska. Braki kadrowe były odczuwalne aż do zakończenia pierwszej wojny światowej.
Po przyłączeniu Podbeskidzia do odradzającej się Rzeczpospolitej szkoła im. Tadeusza Kościuszki znalazła nową siedzibę. Przejęła budynek po dawnej niemieckiej szkole katolickiej przy ulicy Piłsudskiego, gdzie funkcjonowała jako Szkoła Powszechna nr 1. Wraz z wybuchem II wojny światowej hitlerowski okupant zlikwidował szkołę, a w jej budynku działał szpital wojskowy. Do swojej szkoły uczniowie wrócili dopiero we wrześniu 1945 roku. Po połączeniu Bielska i Białej w jedno miasto zmieniono szkole numer. Do dziś funkcjonuje jako Szkoła Podstawowa nr 9.